Program Czyste Powietrze, uruchomiony w 2018 r., wspiera wymianę nieefektywnych źródeł ciepła i termomodernizację domów jednorodzinnych w Polsce. Od 31 marca 2025 r. wchodzi w życie nowa odsłona Programu Czyste Powietrze, wprowadzająca istotne zmiany, takie jak nowe progi dochodowe, wyższe kwoty dotacji i rolę operatorów. Te zmiany mają na celu poprawę jakości powietrza i wsparcie osób najbardziej narażonych na ubóstwo energetyczne. Mogą one być jednak wyzwaniem dla niektórych beneficjentów. Poniżej znajdziesz szczegółowe informacje, które pomogą zrozumieć, co się zmienia i jak z tego skorzystać.

Spis Treści

• Program Czyste Powietrze – Kluczowe zmiany i ich znaczenie
• Szczegółowy raport na temat zmian w Programie Czyste Powietrze od 31 marca 2025 r.
• Nowa odsłona programu Czyste Powietrze rusza 31 marca
• Nowe progi dochodowe i nowe limity dofinansowania
• Maksymalne kwoty dotacji i koszty kwalifikowane
• Rola operatorów i wsparcie beneficjentów
• Obowiązkowe audyty energetyczne i standardy energetyczne
• Finansowanie i stabilność – nowa odsłona Programu Czyste Powietrze
• Korzyści i wyzwania nowej odsłony
• Jak skorzystać z nowego Programu Czyste Powietrze 2025?
• Co z osobami, które nie zdążyły złożyć wniosków?
• Podsumowanie i rekomendacje

Program Czyste Powietrze – Kluczowe zmiany i ich znaczenie

Nowa odsłona programu wprowadza trzy poziomy dofinansowania: podstawowy (do 40% kosztów, dochód do 135 000 zł rocznie), podwyższony (do 70%, z dodatkowymi kryteriami) i najwyższy (do 100%, dla najuboższych, z dochodem do 1 300 zł miesięcznie na osobę w gospodarstwach wieloosobowych). Maksymalne kwoty dotacji to odpowiednio 66 000 zł, 99 000 zł i 135 000 zł, co obejmuje termomodernizację i technologie jak pompy ciepła. Wprowadzenie operatorów, takich jak gminy, ma ułatwić proces, ale może wymagać większej współpracy z lokalnymi instytucjami. To krok w stronę większej przejrzystości, choć niektóre grupy mogą odczuwać trudności z dostosowaniem się do nowych zasad.

Szczegółowy raport na temat nowych zasad w Programie Czyste Powietrze od 31 marca 2025 r.

Wprowadzenie

Program Czyste Powietrze, uruchomiony w 2018 r., jest kluczowym elementem polityki ekologicznej Polski, mającym na celu poprawę jakości powietrza poprzez wsparcie finansowe dla właścicieli domów jednorodzinnych w wymianie nieefektywnych źródeł ciepła i realizacji termomodernizacji. Od 31 marca 2025 r. wchodzi w życie nowa odsłona programu, wprowadzająca istotne zmiany, takie jak nowe progi dochodowe, wyższe kwoty dotacji, obowiązkowe audyty energetyczne i rolę operatorów. Te zmiany mają na celu walkę z ubóstwem energetycznym, eliminację nadużyć i zwiększenie efektywności programu. Niniejszy raport szczegółowo omawia te modyfikacje, opierając się na oficjalnych źródłach i analizach dostępnych w marcu 2025 r.

Tło programu i potrzeba reformy

Program Czyste Powietrze, realizowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), od początku skupiał się na redukcji emisji zanieczyszczeń, takich jak pyły PM10 i PM2,5, poprzez wymianę „kopciuchów” na ekologiczne źródła ciepła, jak pompy ciepła czy kotły na pellet, oraz poprawę efektywności energetycznej budynków. Jednak w ostatnich latach pojawiły się problemy, takie jak nadużycia finansowe, zawyżanie kosztów przez wykonawców i dotacje trafiające do osób zamożniejszych, zamiast do najbardziej potrzebujących. W związku z tym, od 28 listopada 2024 r. wstrzymano przyjmowanie nowych wniosków, by przeprowadzić reformę.

Nowa odsłona programu Czyste Powietrze rusza 31 marca

Nowa odsłona programu, startująca 31 marca 2025 r., ma na celu rozwiązanie tych problemów, wprowadzając jasne zasady i stabilne źródło finansowania, w tym 10 mld zł z Funduszu Modernizacyjnego (Nowa odsłona programu Czyste Powietrze – nabór wniosków od 31 marca 2025).

Nowe zasady w programie – progi dochodowe i kwoty dofinansowania

Reforma programu wprowadza szereg istotnych modyfikacji, które wpływają na dostępność dofinansowania i proces jego realizacji. Poniżej przedstawiono szczegółowe aspekty zmian, podzielone na kategorie.

Nowe progi dochodowe i nowe limity dofinansowania

Jedną z głównych zmian są nowe progi dochodowe, które determinują poziom dofinansowania. Program dzieli beneficjentów na trzy kategorie:

• Poziom podstawowy: Dofinansowanie do 40% kosztów kwalifikowanych, dla osób z rocznym dochodem nie przekraczającym 135 000 zł. Maksymalna kwota dotacji to 66 000 zł.
• Poziom podwyższony: Dofinansowanie do 70% kosztów, dla osób z niższym dochodem, spełniających dodatkowe kryteria, takie jak roczny przychód z działalności gospodarczej nie przekraczający 40-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę (ok. 169 680 zł, przy minimalnym wynagrodzeniu 4 242 zł w 2024 r.). Maksymalna kwota dotacji to 99 000 zł.
• Poziom najwyższy: Dofinansowanie do 100% kosztów, dla osób z bardzo niskim dochodem, gdzie średni miesięczny dochód na osobę w gospodarstwie wieloosobowym nie przekracza 1 300 zł, a w gospodarstwie jednoosobowym 1 800 zł, oraz posiadających prawo do określonych form zasiłków (np. stały, okresowy, rodzinny). Maksymalna kwota dotacji to 135 000 zł, co obejmuje kompleksową termomodernizację i instalacje fotowoltaiczne.

Te zmiany mają na celu skierowanie wsparcia do osób najbardziej narażonych na ubóstwo energetyczne, co podkreśla w swoich wypowiedziach minister klimatu i środowiska.

Maksymalne kwoty dotacji i koszty kwalifikowane

Maksymalne kwoty dotacji zostały ustalone na poziomie:

• 66 000 zł dla poziomu podstawowego,
• 99 000 zł dla poziomu podwyższonego,
• 135 000 zł dla poziomu najwyższego, z możliwością uzyskania dodatkowych 1 200 zł na audyt energetyczny.

Koszty kwalifikowane obejmują wymianę źródeł ciepła (np. pompy ciepła, kotły na pellet), termomodernizację (ocieplenie przegród, wymiana okien i drzwi), instalacje fotowoltaiczne oraz systemy rekuperacji. W przypadku poziomu najwyższego, dofinansowanie może pokryć całość kosztów, co jest szczególnie korzystne dla osób o niskich dochodach. Szczegółowe listy urządzeń kwalifikowanych (ZUM) są dostępne na stronie programu. Zostały one zaktualizowane od stycznia 2025 r., wykluczając niektóre pompy ciepła, które nie przeszły wymaganych badań.

Rola operatorów i wsparcie beneficjentów

Wprowadzenie operatorów to jedna z kluczowych innowacji programu. Gminy, organizacje pozarządowe czy banki, będą odpowiedzialni za:

• Pomoc beneficjentom w przygotowaniu wniosków,
• Wsparcie w wyborze technologii i wykonawców,
• Monitorowanie realizacji inwestycji,
• Rozliczenie końcowe projektu.

Operatorzy będą działać szczególnie dla beneficjentów poziomu najwyższego i podwyższonego, oferując bezpłatne wsparcie. Za każdego skutecznie obsłużonego beneficjenta operator otrzymuje ryczałtowe wynagrodzenie w wysokości 1 700 zł. W pierwszym etapie operatorami będą głównie gminy i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW), co ma usprawnić proces i zwiększyć dostępność programu.

Obowiązkowe audyty energetyczne i standardy energetyczne

Od 2025 r. wprowadzono obowiązkowy audyt energetyczny dla budynków, które nie spełniają kryterium zapotrzebowania na energię użytkową poniżej 80 kWh/m² rocznie, szczególnie w przypadku ubiegania się o dotacje na pompy ciepła czy kompleksową termomodernizację. Audyt, kosztujący do 1 200 zł, jest dofinansowany i ma na celu wskazanie najefektywniejszych rozwiązań poprawiających bilans energetyczny budynku. To zmiana, która może być wyzwaniem dla starszych budynków, ale jednocześnie promuje wyższe standardy energetyczne.

Finansowanie i stabilność – nowa odsłona Programu Czyste Powietrze

Budżet programu został zasilony 10 mld zł bezzwrotnych dotacji ze środków Funduszu Modernizacyjnego, co zapewnia stabilne źródło finansowania na lata 2025–2032. To znaczące zwiększenie środków w porównaniu do poprzednich lat. Pozwala to na szersze wsparcie beneficjentów i długoterminowe działania na rzecz czystego powietrza.

Korzyści i wyzwania nowej odsłony

Nowy Program Czyste Powietrze przynosi wiele korzyści, takich jak:

• Lepsze skierowanie wsparcia do osób o niskich dochodach, co wspiera walkę z ubóstwem energetycznym,
• Wyeliminowanie nadużyć dzięki ostrzejszym kontrolom i roli operatorów,
• Promowanie ekologicznych technologii, takich jak pompy ciepła i fotowoltaika, co przyczynia się do redukcji emisji CO2.

Nowe zasady – jakie mogą pojawić się wyzwania: 

• Wymóg audytów energetycznych, który może być kosztowny dla niektórych beneficjentów, mimo dofinansowania,
• Konieczność współpracy z operatorami, co może wydłużyć proces aplikacyjny,
• Wyższe kryteria dochodowe, które mogą wykluczyć część osób z wcześniejszych poziomów wsparcia.

Jak skorzystać z nowego Programu Czyste Powietrze 2025?

Aby skorzystać z programu, beneficjent powinien:

1. Sprawdzić, czy spełnia warunki dotyczące dochodu i własności budynku (dom jednorodzinny lub lokal z wyodrębnioną księgą wieczystą).
2. Skontaktować się z operatorem lokalnym, np. gminą, by uzyskać pomoc w przygotowaniu wniosku.
3. Przeprowadzić audyt energetyczny, jeśli jest wymagany, i wybrać kwalifikowane technologie z listy ZUM.
4. Złożyć wniosek o dofinansowanie od 31 marca 2025 r., korzystając z wsparcia operatora.
5. Realizować inwestycję zgodnie z harmonogramem i rozliczyć ją z operatorem.

Szczegółowe dokumenty, w tym wzory wniosków, są dostępne na stronie programu od marca 2025 r.

Co z osobami, które nie zdążyły złożyć wniosków?

Przyjmowanie nowych wniosków zostało wstrzymane 28 listopada 2024 r. Nie zapomniano o osobach, które nie zdążyły złożyć swoich wniosków o dotację lub już poniosły część lub całość kosztów inwestycji. Dla takich osób został przewidziany okres przejściowy: od uruchomienia nowego naboru, czyli od 31.03.2025 r., przez cztery miesiące będzie można uzyskać dotację na koszty kwalifikowane poniesione od 28.05.2024 r. Wnioski te muszą być zgodne z nowym programem (zostało wprowadzonych kilka odstępstw od nowych zasad). 

Tabela porównawcza poziomów dofinansowania – dochód a dotacja

Podsumowanie i rekomendacje

Nowy Program Czyste Powietrze od 31 marca 2025 r. wprowadza istotne zmiany, takie jak podwyższone progi dochodowe, wyższe kwoty dotacji i rolę operatorów. Ma to na celu lepsze skierowanie wsparcia do osób potrzebujących i eliminację nadużyć. Beneficjenci powinni przygotować się na współpracę z operatorami i ewentualne audyty energetyczne, które mogą zwiększyć efektywność inwestycji. Program oferuje szansę na poprawę jakości powietrza i obniżenie rachunków za ogrzewanie, szczególnie dla osób o niskich dochodach, ale wymaga dostosowania się do nowych zasad. Zaleca się regularne sprawdzanie aktualizacji na stronie programu.